|
|
|
Pielęgnacja i żywienie ptaków
|
Przez wieki wszystkie ptaki dostosowywały swoje ciała i zachowania po to,
by mogły przystosować się do określonych warunków klimatycznych. Nie wspominając już o pokarmie, które byłyby w stanie same zdobyć na konkretnym obszarze.
Jak wiele gatunków - tak wiele miejsc, w których się dane gatunki zadomowiły.
Niektóre wybrały klimat tundry, wiele jednak zdecydowało się na umiarkowany klimat, ale są też i takie, które upodobały sobie tropikalne upały.
Niektóre gatunki wybrały jednak tryb migracji (przenoszenia się w różne klimaty) w zależności od tego czy środowisko jest przyjazne dla nich w określonym czasie czy też nie.
|
| Przykłady różnorodności wyglądu ptaków |
Np. rozległe pola, łąki, zalewiska, jeziora, morza oraz akweny śródlądowe to biotopy większości blaszkodziobych.
Różnorodność w kwestii żywieniowej jest na prawdę wielka. Jedne preferują pokarm roślinny inne gatunki jedzą wyłącznie pokarm zwierzęcy.
Niektóre gatunki są łagodne i przyjazne środowisku, jednak zdarzają się też i takie, które zaciekle walczą o swoje terytorium (zwłaszcza w okresie rozrodczym).
Zdarza się też często, że gatunki krzyżują się na wybiegach, podczas gdy na wolności nigdy by tego nie uczyniły.
Wszystkie te czynniki warto sobie przestudiować przed zakupem jakiegoś gatunku by zapewnić mu jak najlepsze warunki do życia.
Gdy kupujemy ptaki Najlepiej kupić bezpośrednio u sprawdzonego hodowcy.
Wybieramy najbardziej żywe osobniki z gładkim oraz przylegającym do ciała (chyba, że jest to specjalny gatunek) upierzeniu,
oraz co ważne wybieramy te ptaki, które mają wyraźne, okrągłe oczy.
Szczególną uwagę należy zwrócić na pióra w okolicach steku, dzioba jak również w okolicach oczu, gdyż nie mogą być one pozlepiane.
Powinny być suche i przede wszystkim czyste - w przeciwnym razie może oznaczać to jakąś
chorobę, lub złe warunki hodowlane.
Wokoło otworów nosowych jak i wewnątrz dzioba nie powinno być śluzu.
Warto też zwrócić uwagę na nogi a szczególnie na palce, które powinny być proste oraz "spięte" niezniszczoną tzw. błoną pławną.
Biorąc na ręce osobnika zdrowego od razu wyczuwalna jest jego siła i waga, co świadczy o witalności i sprawności,
natomiast gdy wyczujemy, że osobnik jest albo nadzwyczaj lekki lub mało ruchliwy (osłabiony) powinniśmy uważać,
bo może to oznaczać, że dany ptak jest chory.
Gdy na nodze widnieje obrączka z wiekiem osobnika naprawdę warto spojrzeć i zweryfikować to z wyglądem.
|
|
Jest wiele gatunków, gdzie bez żadnych problemów rozróżniamy płeć osobnika, lecz zdarzają się i takie gatunki u których samica i samiec wyglądają (na pierwszy rzut oka) identycznie.
Zatem pozostaje pytanie:
"Jak je rozróżnić?"
Zazwyczaj wystarczy popatrzeć na rozmiar osobników - większy powinien być samiec, analogicznie mniejsza powinna być samica. Warto popatrzeć też na głowę (masywniejsza u samca) oraz postawę (samiec bardziej "wyprostowany" tj. dumny).
W niektórych przypadkach już po samym głosie można rozpoznać płeć gatunku.
Jeżeli jednak wciąż nie mamy pewności możemy spróbować ucisnąć palcami stek ptaka, co w przypadku uciśnięcia samca spowoduje wysunięcie się prącia, dając nam 100% pewność co do odpowiedniej identyfikacji płci.
Często na wybiegach, gdzie istnieje możliwość, że ptak może uciec stosuje się tzw. metodę amputacji (nazywana czasem kopiowaniem skrzydła) końcowego odcinka jednego ze skrzydeł, która w efekcie sprawia, że ptak po takim zabiegu staje się po prostu nielotem i ucieczka poprzez wyfrunięcie jest niemożliwa.
|
| Miejsce cięcia skrzydła |
Amputacja zalecana jest do przeprowadzania jedynie u bardzo młodych osobników (najlepiej w przeciągu pierwszych 24 godzin życia). Ponieważ pisklaki w tym okresie mają bardzo słabo ukrwione skrzydła, więc zabieg odbywać się może bez widoku krwi.
Skrzydło takie należy ciąć bardzo ostrym i sterylnym przedmiotem np. skalpelem, cążkami lub nożyczkami do paznokci.
Bardzo ważne jest to, żeby pamiętać o cięciu w taki sposób, by pozostawić mały wyrostek, z miejsca którego rozwinąć się będzie mogło tak zwane skrzydełko.
Ostatnie lata przynoszą jednak zwolenników trzymania ptaków nie kopiowanych (z możliwością lotu), którzy wola umieścić siatkę na górze woliery, niż pozbawiać ptaki trzymane w niewoli możliwości latania.
Jeżeli już kupimy odpowiednie osobniki do naszej woliery, powinno się im przyciąć lotki pierwszego rzędu tuż przed wypuszczeniem do woliery (na wybieg), gdyż ptaki zazwyczaj rozbijają się lub zaplątują w siatce.
Gdy okres pierzenia będą mieć już za sobą, odzyskają zdolność lotu.
Gdy natomiast zależy nam na dorosłych już osobnikach, które mogą na przyszłą wiosnę wydać na świat swoje potomstwo najlepiej pozyskać je w okresie jesiennym lub nieco wcześniej,
gdyż jeśli wpuścimy zwierzęta później, to czas potrzebny do asymilacji otoczenia i warunków się będzie za krótki (niewystarczający), w efekcie może to spowodować opóźnienie w lęgach nawet o rok.
W późniejszym etapie bardzo ważne jest pilnować i odławiać osobniki agresywne, czyli takie, które mogłyby zrobić krzywdę innym ptakom, lub w okresie, kiedy różne gatunki mają okres godowy w tym samym czasie, w celu uniknięcia neichcianych krzyżówek.
Ptaki odłowione - co dalej?
Najłatwiej i najbezpieczniej przenieść je do osobnej woliery.
Aby zabezpieczyć nasze ptaki przed chorobami, należy przez okres około miesiąca trzymać w innej wolierze tak, by sprawdzić, czy aby na pewno wszystko z ptakiem jest w porządku, jeśli nabyty osobnik nadal będzie wyglądać i zachowywać się normalnie możemy wpuścić go do woliery wśród innych ptaków.
Gdy posiadamy parki gatunków agresywnych a woliery wybudowane są szeregowo względem siebie, ściany należy oddzielić lity murem o odpowiedniej wysokości, czyli takim, który nie pozwoli osobnikom na wzajemne dostrzeganie się.
Gdyby nie było ściany oddzielającej woliery, samce z całą pewnością będą nieustannie walczyć i rywalizować ze sobą, co może mieć fatalny wpływ na przebieg lęgów.
|
| Łabądź niemy |
Przykłady wymagań u niektórych ptaków:
- Łabędzie w okresie lęgów są bardzo agresywne i terytorialne. Dlatego należy umieścić je w osobnej wolierze (najlepiej z możliwością dostępu do akwenu wodnego), w celu uniknięcia kontaktu łabądź - inny gatunek ptaków. Pytanie dlaczego? Ponieważ łabędzie czułyby się zestresowane, co prawdopodobnie zminimalizowałoby lęg. Zalecane minimum powierzchni to ok. 200m2 na parkę.
- Bernikle, grzywienki, gęsi, gęsiówki, kapodzioby oraz magelanki wymagają trawnika w bardzo dobrym stanie, na którym to będą się pożywiać.
- Sterniczki, kaczki morskie oraz grążyce potrzebują akwenu wodnego o głębokości około 100 - 180cm, gdyż większość swojego życia spędzają właśnie w tym zbiorniku. Bardzo ważne, by woda nie była słona, natomiast musi być czysta, gdyż czysta woda jest jednym z głównych warunków do zdrowej i dobrej kondycji.
- Ptaki wodne, które wytrzymują zimowe warunki powinny mieć dostęp do niezamarzniętej części wodnej. Jest to bardzo ważnym aspekt, ponieważ, jeżeli nie jesteśmy w stanie zapewnić ptakom takich warunków, należy je umieścić w pomieszczeniu, gdzie znajdować się będzie gruba warstwa słomy.
- Ptaki wodne, lecz pochodzące z terenów tropikalnych traktujemy ze szczególną ostrożnością podczas okres zimowego, ponieważ są one bardzo wrażliwe na niskie temperatury. Tak więc minimalna temperatura w pomieszczeniu, gdzie będziemy przechowywać nasze ptaki powinna wynosić 10oC, niedopuszczalny jest spadek do temperatury 0oC i niżej.
Niestety w przypadku ptaków wodnych, brak dostępu do zbiornika wodnego może powodować, że niewłaściwie będzie działać gruczoł kuprowy, co w konsekwencji spowoduje, że upierzenie straci swoją naturalną tłustą warstwę ochronną, co w przypadku kontaktu z wodą powoduje efekt zamoczenia upierzenia.
Gdy dojdzie do tego jeszcze niska temperatura, prawdopodobieństwo wychłodzenia wydaje się być bardzo poważne, dlatego bardzo ważne jest, aby w trakcie schnięcia ptaki były pod baczną obserwacją.
Gdy jakiś osobnik zwróci naszą uwagę dziwnym zachowaniem, należy umieścić go pod promiennikiem.
By ptaki rozwijały się prawidłowo, a później by znosiły zdrowe jaja wpływa wiele czynników, jednak najważniejszym jest odżywianie.
Ptaki muszą dostawać wielu substancji odżywczych zawartych w pokarmie.
Jednak skład pokarmu dostarczanego ptakom, jest bardzo zróżnicowany, w zależności od indywidualnych potrzeb każdego gatunku.
Co ciekawe, przy niższych temperaturach pożywienia powinno się dostarczać więcej, gdyż rośnie zapotrzebowanie na nie, co jest spowodowane większą pracą ogrzewania swojego ciała.
Składniki pokarmowe
- Woda:
Jest niezwykle ważna w życiu, gdyż stanowi ona ok. 65% ogólnego układu organizmu.
Woda jest składnikiem stałym we wszystkich płynach ustrojowych, komórkach.
Utrata zaledwie 10% wody bardzo często powoduje zaprzestanie funkcji życiowych, podczas gdy wychudzenie, które polega na wytraceniu zapasu tłuszczu oraz do wyczerpaniu ok. 50% zawartości białka nie powoduje stanu zagrożenia życia.
Woda jest ważna również ze względu na rolę termoregulacyjną w organizmie. W procesie trawienia, transporcie produktów przemiany oraz w wydalaniu woda również bierze czynny udział.
- Białko:
Jest to najważniejszy składnik pokarmowy - potrzebny do wytworzenia piór, mięśni, jaj oraz do pełnej regeneracji komórek ciała.
Przy jego obecności zachodzi proces wytworzenia soków trawiennych. Bierze udział w procesach fizjologicznych.
W pokarmie odpowiednia dawka białka waha się w przedziale od 14% do 27% białka ogólnego (lecz u niektórych gatunków kaczek morskich nawet do 44%) może nastąpić obniżenie przyrostów.
Otrzymujemy aminokwasy przy rozkładzie białek (na składniki proste).
Każde białko charakteryzuje właściwa i konkretna sekwencja aminokwasów, które są podstawowymi "cegiełkami" budulcowymi białek. Ponadto mogą być użyte do syntezy innych związków.
Gdy białko zostaje pobrane wraz z pokarmem dostarcza ono organizmowi niezbędnych aminokwasów do budowy oraz do odnawiania tkanek.
Wykorzystywanie aminokwasów odbywa się podczas tworzenia związków bogatych w azot - przeciwciała, enzymy, oraz niektóre hormony.
- Węglowodany:
Jest podstawowym składnikiem organicznym w odżywianiu wszystkich zwierząt.
Rośliny wytwarzające węglowodany w procesie fotosyntezy służą jako pożywienie zwierzętom roślinożernym.
Są źródłem energii.
- Tłuszcze:
|
| Orzechy jako dobre źródło kwasów tłuszczowych |
Tłuszcze mają rolę magazynu energii (dostarczają one do 2x więcej energii niż białka bądź węglowodany).
Stanowią źródło witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, które jest konieczne do wzrostu oraz do produkcji jak i do rozwoju jaj.
Co ciekawe ptaki potrafią wytworzyć tłuszcz nie tylko z tłuszczy zawartych w pokarmie, lecz również przy nadmiarze białek lub węglowodanów.
Tłuszcz osadzony jest przede wszystkim w jamie brzusznej, lecz jest również obecny w tkance podskórnej oraz w mięśniach.
Składniki mineralne
By organizm mógł poprawnie funkcjonować a procesy w nim zachodzące przebiegały bez problemów potrzeba dużo związków nieorganicznych, gdyż uczestniczą one w procesie trawienia, budowie kośćca, w procesie oddychania. Zapewnia właściwe funkcjonowanie nerwów, mięśni i innych tkanek. Składniki mineralne regulują poziom osmotyczny (ciśnienie osmotyczne) oraz odczyn płynów ustrojowych. Ułatwiają wchłanianie, wydalanie oraz wydzielanie.
Jeżeli chodzi o organizmy blaszkodziobych substancje mineralne muszą mieć zachowane proporcje względem siebie, w większych ilościach takie składniki jak wapń, fosfor, żelazo, magnez, siarka, mangan, cynk, chlor. Natomiast w ilościach mniejszych kobalt, miedź i krzem.
.jpg)
|
Wapń - główny składnik
budulcowy kości |
Wapń:
Jest niezwykle potrzebny samicom niosącym, które wydzielają dużo węglanu wapnia w skorupach jaj.
Poza tym, większa część wapnia jest wykorzystywana w budowie kośćca.
Fosfor:
Zarówno jak wapń, zużywany jest do budowania skorupy jaja i kośćca, lecz w znacznie mniejszych ilościach.
Niedobór fosforu powoduje zahamowanie wzrostu.
Chlor i Sód:
Zazwyczaj podawane są pod postacią soli kamiennej (chlorku sodowego), należy jednak pamiętać, by nie przekroczyć dopuszczalnej normy, gdyż może doprowadzić to do komplikacji.
Chlor bierze udział w procesie trawienia zarówno białek jak i skrobi. Zapewnia również odpowiednie ciśnienie osmotyczne - co udowadnia, że obecność chlorku sodowego jest niezbędna w pożywnieniu.
.jpg)
|
| Dobrym źródłem potasu jest pomidor |
Potas:
Niezbędny do prawidłowego funkcjonowanie organizmu.
Składnik komórek. Zazwyczaj posiadają go wszystkie pasze stosowane w żywieniu ptaków.
Magnez:
Wchodzi w skład kości. Uczestniczy w procesach fizjologicznych.
Nie zanotowano żadnych przypadków braku tego składnika mineralnego, gdyż jest on obecny w każdej paszy.
Siarka:
Składnik wielu substancji organicznych. Możliwy niedobór siarki (aminokwasów zawierających siarkę) w okresie pierzenia.
Mangan:
Bardzo ważny pierwiastek. Już niewielki niedobór może powodować zmniejszony przyrost, deformacje różnego typu (głównie nóg). Odpowiedzialny również za zmniejszenie ilości znoszonych jaj (w przypadku niedoboru).
Cynk
Korzystnie wpływa na rozwój piskląt - zalecane dodanie do paszy niewielkiej ilości soli cynku.
Niedobór cynku powoduje niedokrwistość.
Jod:
Obecny w hormonie tarczycy, tzw. tyroksyny, która odpowiedzialna jest za przemianę materii. Gdy nie stwierdzono obecności tego pierwiastka najprostszym rozwiązaniem jest dodatek jodu do paszy.
Witaminy
| Witaminy - czyli inaczej organiczne związki chemiczne, czyli takie, które warunkują prawidłowe funkcjonowanie organizmu, oraz które jest dostarczane wraz z pożywieniem, (gdyż organizm nie potrafi ich wytworzyć dla siebie). Gdy brakuje witamin mamy do czynienia z tzw. awitaminozą. Witaminy możemy podzielić na: rozpuszczalne w wodzie lub w tłuszczach.
|
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:
- Witamina A (akseroftol) - brak lub niedobór powoduje zahamowanie rozwoju, wzrostu, może powodować zaburzenia funkcjonowania błon układu oddechowego oraz pokarmowego. Jej brak może skutkować też nieprawidłową syntezą białek. Pogorszyć się też może wylęg piskląt jak i ich przeżywalność.
|
| Witaminę A znajdziemy np. w marchwii |
Częstym objawem niedoboru witaminy A jest chudnięcie, odbarwienia w okolicach dzioba i nóg, nastroszenie piór, słaba koordynacja ruchowa. Co ciekawe, naturalna witamina A występuje tylko i wyłącznie w pożywieniu pochodzenia zwierzęcego, podczas gdy tzw. prowitamina A (znana również jako karoten) w pokarmie roślinnym. Karoten zostaje przetworzony na witaminę A dopiero w wątrobie ptaka.
Witamina A odpowiada za formowanie się piór - przez co należy podawać ją pisklętom w wieku 20-30 dni w którym to okresie potrzebują czystej witaminy A - nie może zostać zastąpiona karotenem.
Ponieważ ilość witaminy zawartej w pokarmie (takim jak np.: mączka z traw jak i lucerny, marchew, mączka rybna, tran, świeża zielonka) jest niewystarczająca dla potrzeb ptaków, wprowadzana jest witamina syntetyczna.
Witamina A rozkłada się w obecności tlenu, intensywnego światła i wysokiej temperatury.
W wyniku zbyt szybkiej reakcji rozkładu wytworzony witaminę stabilizowaną, czyli rozpuszczalną w wodzie.
|
| Witamina D zawarta jest np. w rybach |
- Witamina D - tak na prawdę dla zwierząt istotne znaczenie mają witaminy D2 (zwana kalcyferolem) oraz D3 (cholekalcyferol) potrzebne do prawidłowego przyswojenia przez ciało fosforu i wapnia. Decyduje ona o odpowiedniej grubości skorupy jaja, prawidłowym wzroście oraz o rozwoju kośćca.
- Witamina E (tokoferol) - tzw. witamina płodności. Występuje głównie w lu podawanej lucernie, sałacie, roślinach oleistych, nawet w mleku, wątrobach i żółtkach. Podczas niedoboru powoduje zaburzenie
płodności.
- Witamina K (phyllochinon) - tzw. witamina przeciwkrwotoczna. Występowanie głównie w roślinach, również w wątrobie wieprzowej, mleku oraz jajach. Brak witaminy może skutkować krwotokami, które są częstym przypadkiem padnięć ptaków.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie:
Witamina C (kwas askorbinowy) - występowanie w tkance zwierzęcej i roślinnej. Ptaki posiadają zdolność syntezy witaminy C - co do niedawna było wyjaśnieniem opinii, że dodatek do paszy jest zbędny. Witamina C dodana do pożywienia może skutkować stymulująco na wzrost jak i na zwiększenie odporności na różnego rodzaju schorzenia.
Witamina B1 (tiamina) - witamina bardzo wytrzymała (wytrzymuje długo w normalnych warunkach). Występuje w np. zbożu, różnego rodzaju paszach. Nie notuje się przypadków niedoboru tej witaminy, jednak objawami mogą być np. chudnięcie, wycieńczenie organizmu, brak apetytu, zakłócenia w czynności serca, drgawki a nawet paraliż.
Witamina B2 (ryboflawina) - potrzebna do prawidłowego rozwoju, wzrostu, funkcjonowania układu nerwowego. Gdy witaminy B2 zabraknie w pożywieniu, może być przyczyną słabej nieśności oraz zdolności wylęgowej.
Może być również przyczyną częstej deformacji ptactwa (głównie palce). Występowanie głównie w drożdżach, przetworach mlecznych jak i w samym mleku, mączce z lucerny. Bardzo często stosowana witamina syntetyczna, która to nie traci własności biologicznych przed długi okres.
Witamina B6 (pirodoksyna) - znajduje się głównie w ziarnach zbóż. Brak witaminy powoduje brak apetytu. Często dla pokrycia całkowitego pokrycia zapotrzebowania na tą witaminę stosuje się dodatek witaminy syntetycznej lub drożdży pastewnych.
Witamina Bx (kwas pantotenowy) - witamina ta odgrywa ważną rolę podczas przemiany tłuszczów. Bierze udział we wzroście i opierzaniu się młodych ptaków. Warunkuje nieśność oraz zdolność podczas wylęgów. Do paszy dodawany jest syntetyczny pantotenian wapnia.
Witamina B12 (kobalamina) - często stosowana jako czynnik wpływający pozytywnie na wykorzystanie białka roślinnego. Wytwarza ją flora bakteryjna przewodu pokarmowego. Niedobór powodować może zwolnienie lub całkowite zahamowanie wzrostu, utrata piór, spadek żywotności, niedokrwistość. Witamina B12 działa korzystnie na zdolność wylęgową.
Witamina PP (niacyna) - witamina potrzebna (wręcz niezbędna) do wzrostu oraz wytwarzania piór przez młode ptaki. Niedobór powoduje paraliż, łuszczenie się skóry. Witamina znajduje się głównie w drożdżach. Wskazane dodawanie do paszy witaminy syntetycznej.
|
|
|
|
|
.jpg)
.jpg)
