Rozmnażanie kur jest możliwe gdy w naszej hodowli kur i kuraków posiadamy kilka kur oraz jednego koguta. Kury znoszą także jaja bez obecności koguta, ale w wyniku selekcji wiele ras kur z ptaków ozdobnych zatraciło swój instynkt wysiadywania własnych jaj. W wyniku tego warto aby hodowca zaopatrzył swoją hodowlę o kury mamki, które będą wysiadywały jaja innych kur, które to chcemy wyłącznie rozmnażać. Należy podłożyć zastępczej kwoce (mamce) zalężone jajka innych kur przeznaczonych do rozrodu i będzie ona wychowywała kurczęta jak swoje własne.
Zazwyczaj kury zaczynają znosić jaja w okresie szóstego miesiąca życia, zaś już w wieku dwóch lat ich zdolność do nieśności spada. Hodowcy zauważyli, że kury znoszą więcej jaj, gdy mają więcej światła, dlatego warto odpowiednio doświetlić nasz kurnik w którym przebywają kury. Jedna kura zazwyczaj znosi po jednym jajku na dobę, przeważnie rano, bądź pod wieczór. Aby uniknąć stłuczenia jaja, hodowca powinien obchodzić kurnik rano, w południe i na wieczór w celu szukania jajek. Gdy mamy w planach rozmnażanie kur, jajka możemy trzymać maksymalnie do dziesięciu dni w temperaturze około 15°C w delikatnie wilgotnym piasku, po upływie tych dni w jajku zachodzi nieodwracalny proces zatrzymania rozwoju zarodka. Pisklęta na świat wykluwają się po upływie 21 dni wysiadywania jaja.
Prześwietlannie kurzych jaj
W tym okresie hodowca powinien prześwietlić jaja, aby móc stwierdzić czy są one zalężone i czy rozwija się w nich pisklę. Czy jajo jest nie zapłodnione, można się już przekonać po upływie siedmiu dni. Zazwyczaj zapłodnione jaja posiadają barwę skorupki blado szarą, zaś na powierzchni żółtka znajduje się widoczna mała czarna plamka, która jest otoczona widocznymi naczynkami krwionośnymi - świadczy to o obecności zarodka. Jeżeli natomiast jajo nie posiada zarodka, jest całe jasne. Niezapłodnione jaja należy niezwłocznie usunąć z inkubatora. Następne prześwietlanie jaj hodowca powinien wykonać po upływie 18 dni, pozwoli mu to na wyeliminowanie jaj, w których mieszczą się zmarłe zarodki. W sprzedaży są dostępne różnorodne urządzenia do prześwietlania jaj, ale należy zwrócić dużą uwagę że lampa w takim urządzeniu wytwarza dużo ciepła, proces prześwietlania należy wykonać umiejętnie i szybko aby nie przypalić zarodka w jajku.
Jeśli hodowca chce wychowywać kurczęta na większą skalę, musi zaopatrzyć swoją hodowle w specjalne inkubatory wylęgowe. W przypadku kur, inkubowanie jaj przynosi duże efekty, dzięki temu można uzyskać bardzo szybko dużą ilość kurcząt. Jaja w inkubatorze należy obracać około trzy razy na dobę. Niektóre inkubatory same obracają jaja, wyręczają tym samym hodowcę. Inkubatory nadają się idealnie do jaj wszystkich ptaków, między innymi kur, gołębi oraz kaczek. W inkubatorze w zależności jakie jaka chcemy inkubować, trzeba dopasować do ich potrzeb czas oraz temperaturę. Jaja umieszczane w inkubatorze muszą być czyste, należy je oczyścić za pomocą specjalnego środka, należy przestrzegać higieny. Sam inkubator co jakiś czas należy porządnie umyć i zdezynfekować.
Inkubator do jaj
W inkubatorze jaja są wkładane na specjalne tace, które są ułożone komorą powietrzną skierowaną do góry. Przy inkubowaniu jaj kurzych, w inkubatorze powinna panować temperatura 37,6 °C, zaś odpowiednia wilgotność to 60%. Po upływie 18 dni inkubowania, jaja należy umieścić w komorze klujnikowej, gdzie powinna panować temperatura 37,4°C zaś wilgotność 85%. Jeżeli hodowca posiada w hodowli inkubatory bez komory klujnikowej, należy wyłączyć funkcję obracania jaj, ponieważ klucie nastąpi w inkubatorze.
Gdy wyklute kurczaki wyschną, należy je wyciągnąć z inkubatora. Przez pierwsze 36 godzin od przyjścia na świat kurcząt, nie wolno podawać im żadnego pokarmu, zaś jedynie wodę do picia, w specjalnym pojemniku do pojenia, aby się nie potopiły.
Hodowca posiadający w swojej hodowli kury z dobrym instynktem wysiadywania i wodzenia kurcząt, może zdecydować się na wychów naturalny. Należy wówczas zapewnić kurze dobre warunki do wysiadywania jaj, między innymi gniazdo musi znajdować się w cichym i odosobnionym miejscu, gniazdo należy wyścielić świeżą słomą. Ściółkę należy często zmieniać aby zminimalizować ryzyko rozwoju różnych chorób.
Gdy hodowca zauważy, że po upływie kilku dni kura zaczyna wysiadywać jaja, można spróbować dołożyć jej jaja innych kur, od których chcemy otrzymać potomstwo. Wcześniej przed podłożeniem jaj, należy się upewnić, że jaja są zalężone. Dobrze by było aby jaja które ma wysiadywać kura, były zniesione w tym samym czasie. Kura co dziennie opuszcza swoje wysiadywane jaja, aby się najeść i zaspokoić swoje potrzeby fizjologiczne. Jest to odpowiedni moment dla hodowcy aby mógł przeprowadzić kontrolę gniazda, zmienić ściółkę i prześwietlić jaja. Podczas wysiadywania, kura sama może usunąć z gniazda jaja nieprawidłowo rozwijające się. Jeśli cały proces wysiadywania jaj, przebiega prawidłowo, to po upływie 21 dni na świat wykluwają się zdrowe kurczęta, które są od razu zdolne do pobierania pokarmu.
Samo zjawisko wykluwania się piskląt, jest bardzo ciekawe, każdy hodowca powinien choć raz, przyjrzeć się temu niesamowitemu procesowi. Na samym początku pisklę bardzo sprawnie nakłuwa skorupkę od środka w tępym końcu jaja. Na skorupce jaja, możemy wówczas zauważyć szybko pojawiające się spękania. Pisklę tak długo nakłuwa skorupkę, aż jej kawałek odpadnie, następnie całymi siłami stara się powiększyć jej otwór na tyle aby mogło ją w końcu opuścić. Gdy pisklę opuści skorupkę jest bardzo zmęczone, leży obok niej zbierając siły, aby zaraz wstać i zrobić pierwsze samodzielne kroki. Pisklę od razu po wykluciu jest mokre, lecz wysycha bardzo szybko, już po kilku godzinach bardzo zwinnie się porusza i nawołuje pozostałe kurczaki i kwokę.
Po wykluciu pisklęta są nadal wysiadywane przez kwokę, ponieważ nie są w stanie same się odpowiednio ogrzać. Po mimo tego że są po wykluciu samodzielne, nie potrafią samodzielnie regulować ciepłoty własnego ciała, dlatego bardzo ważne jest zapewnienie młodym pisklętom odpowiedniego ogrzania. W naturalnych warunkach o ogrzanie młodych dba kwoka, w innych przypadkach pisklęta powinny być umieszczone pod specjalnymi lampami tak zwanymi "sztucznymi kwokami" Najczęściej funkcję tą pełni promiennik ciepła wraz z termostatem. Kurczęta odruchowo gromadzą się pod nią. Pisklęta osiągają całkowitą samodzielność w wieku około sześciu tygodni, wówczas mogą zostać oddzielone od matki.
Hodowca powinien zdawać sobie sprawę, że młode kurczęta są bardzo wrażliwe i podatne na różnorodne choroby i nie są dla nich korzystne zmienne warunki atmosferyczne. Hodowca powinien zapewnić im najlepsze warunki. Bardzo ważne jest aby ściółka w pomieszczeniu w którym przebywają kurczęta była wymieniana każdego dnia, panująca w tym pomieszczeniu temperatura nie powinna być niższa niż 20°C - 24°C oraz pomieszczenie to musi być odpowiednio wietrzone. Należy unikać wszelkich przeciągów.
Ustalenie płci młodych kurcząt nie należy do prostych zadań do zidentyfikowania, ponieważ wymaga to bardzo dużego doświadczenia hodowlanego, zazwyczaj ustalenie płci kurcząt udaje się tylko specjalistą. Czasami u niektórych ras płeć kurczaków możemy stwierdzić po wyglądzie, po barwie puchu, jak również po barwnych końcówkach piór czy ogona.
Aby hodowca mógł ustalić zdrowotność swoich kurcząt, powinien zwrócić uwagę na ich kondycję, na ogólny wygląd puchu, na pępowiny oraz na odbyt. Ważny jest także wygląd dzioba oraz nóg naszych podopiecznych. Pisklę jednodniowe charakteryzuje się duża ruchliwością, ich skrzydła idealnie przylegają do ciała, woreczek żółciowy mają wciągnięty, pępowina powinna być już zagojona, zaś odbyt powinien być czysty bez jakichkolwiek oznak kału. Puch u zdrowego pisklęcia jest błyszczący i suchy, zaś dziób, nogi oraz palce są proste. Zdrowe pisklę ma błyszczące i żywe oczy. Jakiekolwiek najmniejsze oznaki zachorowania, między innymi słabość, pozlepiane piórka, matowy puch, ślady kału, świadczą że pisklę jest chore. Takie pisklę hodowca powinien odizolować od pozostałych i bardzo szczegółowo je obserwować.
Młode pisklęta
Prowadząc sztuczny odchów hodowca jest w stanie zapewnić swoim podopiecznym najlepsze warunki, które są bardzo ściśle kontrolowanie. Wówczas kurczęta są trzymane w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, w którym są od samego wyklucia do osiągnięcia samodzielności. Najczęściej jest to wydzielona część kurnika właściwego.
Młode kurczęta nie powinny przebywać w zbyt dużym zatłoczeniu, na jednym metrze kwadratowym podłoża możemy trzymać nawet od czterdzieści do pięćdziesięciu pisklaków w wieku do dziesiątego dnia życia. Następnie do czwartego tygodnia ich życia, hodowca powinien zmniejszyć tą ilość do dwudziestu pięciu sztuk na jeden metr kwadratowy a jeszcze starszych maksymalnie czternaście sztuk. Istotna jest odpowiednia ściółka, często wymieniana na świeża, która powinna bardzo dobrze wchłaniać wilgoć, ściółka nie powinna produkować kurzu powinna trzymać ciepło.
Młodym kurczętom należy zapewnić odpowiednie pojemniki do karmy i wody (bardzo ważne jest podanie kurczętom odpowiedniej ilości dobrej jakości czystej wody, zadawana woda podawana kurczętom musi być czysta, mieć temperaturę pokojową, wody nie może nigdy zabraknąć, należy ją wymieniać raz na osiem godzin), które minimalizują zagrożenie zanieczyszczenia się pokarmu. Starszym osobnikom można zadawać także karmę zieloną, którą można zadawać poprzez wkładanie ją w drabinki lub bezpośrednio na podłogę, niewyjedzoną karmę należy sprzątnąć aby nie doprowadzić do jej zepsucia. W pomieszczeniu w którym przebywają kurczęta hodowca musi przestrzegać ścisłej higieny, ściółkę należy często wymieniać na świeża, należy raz na jakiś czas przeprowadzić czyszczenia i odkażanie pomieszczenia wraz z całym jego wyposażeniem (np. karmidła, poidła).
Karmidło dla kurcząt
Kiedy kurczaki w hodowli podrosną, hodowca może zabrać się za przygotowywanie dla nich wolego wybiegu na świeżym powietrzu. Należy oddzielić część terenu gdzie przebywają starsze kury i w ciepłe dni możemy wyprowadzać na wybiegi kurczęta. Ogrodzenie na wybiegu powinno być szczelne, jeśli do jego budowy wybieramy siatkę powinna mieć ona małe oczka, aby uniemożliwić przejście poza nią kurcząt lub dostanie się do środka drapieżników.
Kurczaki sześcio tygodniowe można zaobrączkować. Dzięki temu hodowca później nie będzie miał problemu z identyfikacją ptaków, ułatwi to określenie płci, pochodzenia i wieku osobnika. Obrączki te cechują się kolorem zgodnym z ustalonym dla danego roku, czyli później ułatwi określenie wieku danej kury bądź koguta, jak również jego numer przyporządkowany danemu hodowcy, jeżeli jest on zarejestrowany w Związku Hodowców Gołębi Radowych i Kur Ozdobnych.
